توصیـه های مهـم پزشکی هنـگام کار با کامپـیوتر
در چند سال اخیر، رایانه به ابزاری ضروری در زندگی تبدیل شده و بسیاری از ما، ساعت ها وقتمان را پای آن می گذرانیم و روزانه بسیاری از افراد، ساعت های زیادی را پشت کامپیوتر و مانیتور آن هستند و به کار، تجارت، بازی، ایجاد ارتباط یا مطالعه می پردازند. این افراد که خود ما نیز جزو آنها هستیم، ساعت های زیادی را پشت میز می نشینیم و مدت زمان زیادی را به صفحه مانیتور خیره می شویم. اما مهم اینجاست که برای حفظ سلامتی همواره باید نکاتی را رعایت کنیم تا بعدها دچار مشکلات زیادی در سلامتی بدن و ستون فقرات و یا حتی چشم نشویم و بتوانیم همیشه پشت این وسیله سرگرم کننده و حیاتی سالم بنشینیم.
در روزگاری که استفاده نکردن از رایانه تقریبا محال است اما نباید فراموش کنیم که این وسیله کاربردی به جز فواید متعددش، زیان هایی هم دارد. پس باید راه چاره ای بیندیشیم تا آسیبی به سلامتمان وارد نشود. کاربران حرفه ای رایانه که نکته های ساده بهداشتی را رعایت نمی کنند، اغلب از مشکل های چشمی، کمردرد، خستگی و سندرم تونل کارپال شکایت می کنند. ما در این جا به نکات متعددی در مورد حفظ سلامت بدن کاربران هنگام کار با کامپیوتر پرداخته ایم. مواردی که با رعایت آنها، می توانید بدون هیچ مشکلی سالیان سال پشت میز کامپیوتر خود بنشینید و از اینترنت و کامپیوتر و کار با آنها لذت ببرید!
خیره شدن به مانیتور
عادت بدی که بسیاری از افراد دارند این است که هنگامی که چیز جذابی می بینند یا کار تخصصی انجام می دهند، چند ثانیه پشت سر هم، به مانیتور ذل می زنند و خیره می شوند، این عادت نادرست می تواند باعث آسیب به شبکه های داخلی چشم شود چون با خیره شدن و پلک نزدن، فضای سطحی چشم مرطوب نمی شود و باعث خشک شدن چشم می شود که همین عوارضی را به دنبال دارد. پس سعی کنید به طور مداوم و مرتب پلک بزنید، حتی در شرایط خاص!
مشکلات چشم ناشی از کار با رایانه چیست؟
50 تا 90 درصد از کاربران دائمی رایانه (کودکان و نوجوانان علاقمند به بازی های رایانه یا کارمندان اداره ها و شرکت های بزرگ و...) مشکلات چشمی را تجربه می کنند. این اختلال "نشانگان بینایی رایانه" نام دارد. مبتلایان به این نشانگان، دچار نشانه هایی از قبیل تاری دید، سوزش، قرمزی، خشکی چشم، دوبینی و سردرد می شوند. کار با رایانه به تمرکز و استفاده زیاد از چشم ها نیاز دارد و فرد ناچار است ساعت ها در یک وضعیت ثابت قرار گیرد و برای بهتر دیدن، مدام چشم ها را به این سو و آن سو حرکت دهد. همچنین صفحه نمایشگر رایانه نوری دارد که مستقیم به چشم برخورد می کند و می تواند آزار دهنده باشد. اگر علایم برطرف نشوند، ممکن است باعث کاهش کیفیت کار یا زندگی شود.
وقتی از رایانه استفاده می کنید؛ سعی کنید نور اتاق را تنظیم کنید چون نور زیاد مانع از دیدن درست صفحه نمایشگر می شود و واضح نبودن تصویر باعث خستگی چشم ها خواهد شد. صفحات رایانه به سرعت عوض می شوند و برای دیدن جزییات باید مدام هرازگاه به چشم هایتان استراحت بدهید. بهتر است در خواندن و مشاهده صفحه ها کمی درنگ کنید. هر 20 دقیقه یکبار چشم ها را از روی صفحه نمایشگر بردارید و حدود 20 تا 30 ثانیه به جای دیگری نگاه کنید.
سی وی اس مجموعه ای از علائم چشمی و بینایی است که بر اثر کار با رایانه ایجاد می شوند. تقریبا 75 درصد از کسانی که زیاد با رایانه کار می کنند گرفتار این علائم هستند. مهمترین علائم عبارت است از خستگی چشم، خشکی چشم، اشک ریزش و تاری دید و همچنین ممکن است سبب سردرد، درد در گردن، شانه ها و پشت نیز بشود. میز رایانه تان را طوری تنظیم کنید که فاصله چشم های شما تا صفحه نمایشگر حدود 50 تا 60 سانتی متر باشد. اگر نمایشگر نور خیره کننده ای دارد، حتما نور آن را تنظیم کنید. هر سال به متخصص چشم مراجعه کنید تا از سالم بودن چشم هایتان مطمئن شوید و در صورت لزوم برایتان عینک تجویز شود.
یکی از مهمترین دلایل خشکی و سوزش چشم هنگام کار با رایانه کاهش میزان پلک زدن است. به طوری که افراد هنگام کار با رایانه تقریبا یک پنجم حالت عادی پلک می زنند. این مسئله به همراه خیره شدن به صفحه مانیتور و تمرکز بر روی موضوع کار سبب می شود تا پلک ها مدت بیشتری باز بمانند و در نتیجه اشک روی سطح چشم سریع تر تبخیر شود. درحالیکه پلک زدن باعث می شود اشک ترشح شده به وسیله غدد اشکی به لایه خارجی چشم پخش شود و سطح آن را مرطوب نگه دارد و این مسئله مانع خشکی چشم ها می شود. در مواقعی که خشکی چشم شدید باشد، باید از قطره های استریل چشمی برای مرطوب کردن آن استفاده کنید.
صندلی مناسب؛ حلال تمامی مشکلات
اگر تمامی نکات بالا را به طور صحیح اجرا کنید اما بر روی یک صندلی چوبی خشک و ساده بنشینید، هیچ فایده ای نخواهد داشت و مطمئن باشید به زودی با مشکلات متعدد قوس ستون کمر و انحنا مواجه خواهید شد! اگر روزانه بیشتر از یک ساعت پشت کامپیوتر خود می نشینید، سعی کنید حتما یک صندلی استاندارد برای میزهای کامپیوتر تهیه کنید، مطمئن باشید با صرف یک هزینه کم، از مشکلات و هزینه های زیاد در آینده جلوگیری خواهید کرد. صندلی ها دارای مدل های متنوعی است که باید متناسب با قد در نظر گرفته شود، همچنین قسمتی که باید به آن تکیه داده شود، دارای قوس استاندارد کمر باشد تا به راحتی بتوان به روی آن تکیه داد و کارها را انجام داد. اگر صندلی با قابلیت تنظیم ارتفاع بگیرید، برای بسیاری از اعضای خانواده می تواند مفید باشد، زیرا می توانید با توجه به قد؛ ارتفاع آن را تنظیم کنند.
ارگونومیک چیست ؟
ارگونومیک (ergonomics) شاخه ای از علم مهندسی است که به طراحی ابزار و لوازمی برای حفظ سلامت فیزیکی بدن در هنگام کار می پردازد. درد، غالبا در اثر حفظ مداوم یک حالت نادرست قرارگیری بدن ایجاد می شود. مثال های رایج آن شامل: تایپ همزمان با صحبت تلفنی با نگه داشتن گوشی تلفن در گودی گردن، چرخاندن مداوم سر از چپ به راست هنگام تایپ از روی یک متن و نگاه کردن به صفحه کامپیوتر و یا نشستن به مدت طولانی هستند.
صحیح نشستن و اصول آن
نشستن صحیح یک الگوی خاصی دارد: آرنج باید به صورت 90 درجه باشد و پشت بدن کاملا به صندلی تکیه داده شود، مانیتور مقداری از دید مماس و مستقیم باید چشم پایین تر باشد به طوری که به کل مانیتور اشراف داشته باشید. تنظیم نبودن ارتفاع صفحه کلید باعث بروز درد های شانه و پشت خواهد شد. نباید روی صفحه کلید خم شوید.
صاف بنشینید و سعی کنید استخوان ستون فقراتتان در یک راستا و صاف قرار گیرد. از قوز کردن یا زاویه دادن به گردن بپرهیزید. از نشستن طولانی روی صندلی اجتناب کنید و هر 10 تا 15 دقیقه از سرجای خود برخیزید و کششی به بدن خود بدهید. موس را به فاصله نزدیکی از صفحه کلید قرار دهید. فاصله بیش از حد موس از نمایشگر، عضلات شانه را تحت فشار قرار می دهد.
استراحت در هر چند دقیقه با ورزش ساده
سلامتی بسیار با ارزش است، باید همیشه قدر آن را بدانید! هر ماه نتایجی از دستاورهای محققین منتشر می شود که در آن اعلام شده است نشستن طولانی مدت پشت میز و کامپیوتر باعث کاهش عمر می شود! اگر بخواهیم از عمر اضافه بگذریم و تا مدت زمانی که زنده هستیم سالم باشیم، باید حداقل فعالیت هایی ورزشی و یا نرمشی انجام دهیم. بهترین روش این است که هر نیم ساعت چند دقیقه که وقت زیادی هم تلف نشود، از میز خود خارج شده و در محیط اطراف قدم بزنید، یک لیوان آب بنوشید و مچ دستان خود را گرم کنید یعنی بچرخانید و بدن خود را دچار کش و قوس کنید، خود را به تحرک وادارید و از آن حالت خشک خارج شوید، همین کار باعث می شود که تاثیر به سزایی در سلامت خود بگذارید و سالیان سال بدون هیچ مشکلی پشت میز بنشینید.
سلامت مچ دست و پاها در هنگام کار با کامپیوتر
در مچ دست، عصبی به نام عصب مدیان یا میانی وجود دارد. این عصب، منشعب می شود و به بخشی از کف دست، انگشت شست، اشاره و میانی عصب می رساند. هر گاه این عصب تحت فشار قرار گیرد، باعثگزگز شدن، کرختی، سوزش و درد در ناحیه دست و انگشت ها می شود. در تحقیقات مایوکلینیک 250 نفر از کارمندانی که در روز بیش از 6 ساعت با رایانه کار می کردند، بررسی شدند و معلوم شد که تقریبا 30 درصد آنها از کرختی و گزگز انگشتان شکایت دارند. البته گزگز همیشه به معنای ابتلا به نشانگان تونل کارپال نیست و این بیماری باید به وسیله پزشک تایید شود.
برای پیشگیری از بوجود آمدن این مشکل یا کاهش شدت آن، باید هنگام کار با صفحه کلید، مچ دست را روی میز قرار دهید و فقط انگشتانتان را حرکت دهید. بدن خود را در یک وضعیت متعادل و مناسب نگه دارید، اطمینان حاصل کنید که مچ دستان شما اندکی از آرنج شما پایین تر باشد. این عمل از ابتلا به نوعی سندرم تونلی در مچ دست شما جلوگیری می کند. از قرار دادن دست ها به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت بپرهیزید و هر 20 دقیقه یکبار به خودتان استراحت و مچ دست ها را آرام نرمش دهید. پاهایتان را از زانو خم کرده، طوری که زانو از باسن اندکی بالاتر قرار گیرد. کف پا را صاف روی زمین قرار داده یا روی یک چهارپایه یا وسیله دیگری قرار دهید.
حتی هنگام کار با تبلت ها، مراقب سلامت خود باشید
پژوهشگران دانشکده سلامت همگانی دانشگاه هاروارد، حالت های مختلف بدن کاربران به هنگام استفاده از تبلت ها را مورد مطالعه قرار داده اند و دریافته اند که کاربران تبلت ها در مقایسه با کاربران رایانه های رومیزی و لپ تاپ ها، گردن خود را بیشتر در حالت خمیده نگه می دارند که این رفتار هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت می تواند مخاطرات زیادی را برای آن ها به همراه داشته باشد.
هرچند مهم ترین مزیت تبلت ها و دیگر فناوری های همراه، انعطاف پذیری آنها است و کاربران می توانند در هر حالت و موقعیتی از این فناوری ها استفاده کنند، اما برخی از حالت های بدن در هنگام استفاده از تبلت ها نگرانی های پژوهشگران سلامت و بهداشت را برانگیخته است. به گزارش Digitaltrends پژوهشگران در مورد آسیب های جدی ناشی از استفاده از رایانه لوحی بر عضلات گردن و شانه به کاربران هشدار داده اند.
آن ها هشدار داده اند که این خطرات به ویژه زمانی افزایش می یابد که کاربران، تبلت ها را بر روی زانوهای خود قرار می دهند و از آن استفاده می کنند. پژوهشگران دانشگاه هارواد به کاربران توصیه کرده اند هنگام استفاده از تبلت، هر 15 دقیقه حالت بدن و به ویژه گردن خود را تغییر دهند.
