تحولات و دگرگونی‌های ارتباطات دور که پس از جنگ جهانی دوم آغاز شده، در آغاز این قرن علاوه بر اینکه سبب نظریه‏پردازی‌های بسیار در مورد ارتباطات به‌عنوان یک عامل زیربنایی توسعه شد، باعث شد که این پدیده به عنوان یک متغیر مستقل برای زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مدنظر قرار گیرد. از آغاز دهه 1980 میلادی، نقش ارتباطات دور در توسعه، با چاپ کتاب "حلقه گمشده" در کنار وسایل ارتباط جمعی مطرح شد. در این کتاب، به فاصله و شکاف بین کشورهای فقیر و غنی و ضرورت پر کردن این شکاف توجه داده شد. ارتباطات دور به عنوان زیر بنای زیربناها مطرح و آن را یکی از اصلی‏ترین عوامل توسعه نامیدند. به عبارتی، مخابرات بستر توسعه فرهنگی-اجتماعی و اقتصادی اعلام شد. "در دهه 1990 میلادی، چندین کتاب در خصوص نقش ارتباطات دور در توسعه به چاپ رسید که معروف‌ترین آنها، کتابی با همین نام است که توسط "روبرت جی ساندرز" و با کمک بانک جهانی منتشر شد. در این کتاب، نقش ارتباطات دور در توسعه در ابعاد مختلف به نقد کشیده شده است. ارتباطات دور و حمل و نقل، ارتباطات دور و بازاریابی، ارتباطات دور و صرفه‏جویی در انرژی، ارتباطات دور و بهره‏برداری و... بخش‏هایی از کتاب یاد شده است" (شکرخواه، 1375، ص 16).

نظریه‏های مربوط به توسعه‏بخشی ارتباطات، به تدریج در اتحادیه بین‏المللی ارتباطات دور کامل شد؛ به‌نحوی که در سال‌های آخر دهه 1990 میلادی، موضوع ارتباطات و توسعه، از مباحث اصلی این اتحادیه شد و با پیدایش اینترنت و گسترش بزرگراه‌های اطلاعاتی هر روز به این نقش افزوده شد. امروزه مفاهیم جامعه اطلاعاتی، انقلاب اطلاعاتی بر محور بستر ارتباطات دور قرار گرفته است و همه کشورهای دنیا در چالشی تنگاتنگ، روش‌های جدید توسعه ارتباطات را جستجو می‏کند.

این نگرش که بر پایه اقتصاد سیاسی و فرهنگ استوار است، در بررسی توسعه و ارتباطات، زیرساخت‌های سیستم ارتباط جهانی را مورد کنکاش قرار می‏دهد تا روشن سازد که آیا این زیرساخت‌ها، توسعه را در همه سطوح، با مانع مواجه می‏سازند یا باعث ارتقای توسعه می‏شوند. براساس این نوع نگرش، ارتباطات زیرساخت و پیش‏شرط رشد اقتصادی و فراگرد توسعه است. نظریه‏پردازان این حوزه، همگی در بررسی نظریه‏های ارتباطات و توسعه موضعی نقادانه دارند و بسیاری از آنها از دیدگاه‌های مکتب فرانکفورت الهام گرفته‏اند.

هر چند میزان قابل توجهی از مطالعات در این حوزه، ملهم از نظریه‏های مارکسیستی و نئومارکسیستی است، اما بخش عمده این آثار، توسط غیر مارکسیست‌ها تهیه شده است. نظریه‏پردازان این حوزه، غالباً از کشورهای جهان سوم‌اند، اما در بین آنها متفکرانی از اروپا و امریکا نیز دیده می‏شوند. گزارش کمیسیون "مک براید" موسوم به "یک جهان و چندین صدا" نیز به‌عنوان یکی از عمده‏ترین اسنادی که به توسعه و ارتباطات پرداخته، از زاویه ساختاری می‏نگرد. از برجسته‏ترین پژوهشگران این حوزه، می‏توان به هربرت شیلر، دالاس اسمایت، آرماند ماتلار، حمید مولانا، سیس هاملینگ و رامیرو بلتران اشاره کرد.

از معیارهای اصلی توسعه در هر کشور، حفظ سلامتی انسان‌ها، بهداشت و درمان است. توان بالقوه زیرساخت‌های ارتباطی، در استفاده بهینه از زمان، هزینه، انرژی و مسائلی از این قبیل، یکی دیگر از دستاوردهای فناوری ارتباطات و اطلاعات یعنی "پزشکی از راه دور" را مطرح کرده است. پزشکی از راه دور، علاوه بر اینکه نیاز همه کشورهاست، کشورهای در حال توسعه نیاز بیشتری به آن دارند. به همین جهت، برای مطرح کردن پزشکی از راه دور و آگاهی تصمیم‏گیرندگان، چگونگی اجرای آن و کمک به نفع نیازهای خدمات درمانی راه دور، قدم‌های مؤثری برداشته شده است.

در پزشکی از راه دور، بیماران ممکن است در یک شهر و یا یک کشور، به غیر شهر یا کشوری که پزشک متخصص در آن کار می‏کند، زندگی کنند. تصاویر، نوارها و مدارک بیمار به کمک شبکه مخابرات و ارتباطات، بصورت آنلاین برای پزشک ارسال می‏شود، پزشک بعداز معاینه، نسخه را می‌نویسد تا توسط بیمار اجرا شود. استفاده از کارت‌های هوشمند، نمونه دیگری از کاربرد ارتباطات در پزشکی است. در این کارت‌ها، اطلاعات صاحب کارت نظیر: اطلاعات شناسایی، اورژانس، آزمایشات، تاریخچه دارویی و... کدگذاری شده‏اند که افراد می‏توانند در هر نقطه‏ای که حضور دارند، هم به پزشک خود مراجعه کنند و هم به سایر پزشکان؛ و در این حال بدون نیاز به پرونده و معاینات جدید، معالجه بیمار شروع می‌شود.

نقش ارتباطات دور در کاهش آلودگی محیطزیست، تحول در حمل و نقل، هواشناسی، کشاورزی، انرژی و سرمایه‏گذاری، از دیگر کاربردهای ارتباطات دور در توسعه اقتصادی است.